Stoffen

Stoffen
Grondstoffen In de textiel onderscheiden we een aantal verschillende grondstoffen. Hierbij valt te denken aan:
A. Natuurlijke vezels.
o Plantaardige vezels.
o Dierlijke vezels.

B. Synthetische vezels.
o Halfsynthetische vezels.
o Synthetische vezels.

A. Natuurlijke vezels Natuurlijke vezels worden, zoals de naam al zegt, gemaakt in de natuur. Ze kunnen afkomstig zijn van planten, maar ook van dieren. Een van de kenmerken van natuurlijke vezels is dat ze minder brandbaar zijn. Daarnaast is het draagcomfort hoger. Natuurlijke vezels reguleren warmte veel beter dan de niet natuurlijke vezels. Plantaardige vezels Dierlijke vezels Katoen Wol Linnen (Vlas) Zijde Leer Andere plantaardige vezels zijn: Andere dierlijke vezels zijn: Hennep Alpaca Jute Haar Kapok Kameelhaar Kokos Kasjmier Ramee Mohair Sisal Katoen Katoen is een natuurlijke vezel die afkomstig is van de katoenplant en is de meest gebruikte vezel.

De voordelen van katoen zijn: · Sterk en slijtvast. · Goed vochtabsorberend, dus neemt bijvoorbeeld zweet goed op. · Bestand tegen persen of strijken bij hoge temperaturen. · Katoen is kookecht en kan daardoor heet gewassen worden. Daarnaast vilt katoen niet, is het buigzaam, motecht en heeft het een geringe neiging tot elektrostatische oplading. Katoen kent ook zijn nadelen. Zo is katoen krimp- en kreukgevoelig.

Linnen Vlas wordt verkregen uit plantenstengels. Door een speciale behandeling die gegeven wordt aan deze plantenstengels, maakt men vlas. Linnen is gebleekt vlas. Van linnen kunnen we zeggen dat het de sterkste vezel is van alle gebruikte vezels. Voordelen van linnen zijn: · Vormvast. · Luchtig. · Pluist niet, waardoor het geschikt is als glazendoek. · Bestand tegen hitte. Een nadeel van linnen is dat het snel kreukt. Dit kan echter voorkomen worden door toevoeging van synthetische garen, die een kreukherstellende eigenschap hebben.

Wol

Wol is het haar afkomstig van schapen, wat het een dierlijke vezel maakt. Voor kleding wordt er voornamelijk gebruik gemaakt van lamswol en scheerwol. Lamswol is wol verkregen van een lam of van een schaap die voor het eerst wordt geschoren. De wol is fijn, kort en zacht. Scheerwol is de wol wat in de jaren na de eerste scheerbeurt wordt verkregen. Bij scheerwol zitten de vezels dichter op elkaar. Zuiver scheerwol is te herkennen aan het wolmerk. Naast deze twee soorten wordt er ook wel gebruik gemaakt van herwonnen wol of scheurwol. Dit is wol afkomstig van al eerder verwerkt wol. De kwaliteit van deze wol is aanzienlijk minder dan van zuiver scheerwol. Voordelen van wol zijn: · Voelt warm aan, is een goede warmte isolator. · Kan veel vocht opnemen, zonder dat het vochtig aanvoelt. · Brandvertragend. ·
Goede veerkracht. Wol kreukt niet tot nauwelijks. Nadelig aan wol kan zijn dat men een mogelijke allergische reactie opdoet. Daarnaast is wol ook geen sterke vezel. Naast de gebruikelijke wol, zijn er ook andere haarsoorten. Hierin onderscheiden we: ·

Angora: haar van een angorakonijn. Dit product wordt toegevoegd aan het garen van vilt voor hoeden, voor ondermode en voor breiproducten. ·

Kasjmier: haar van een kasjmiergeit. De wol is glad, glanzend en elastisch.
 Kasjmier is een dure stof en wordt veelal gebruikt wordt voor mantels, pull-overs, shawls en fijne damesbovenkleding. ·

Mohair: haar van een angorageit. Ook dit is glad en glanzend. Het wordt gebruikt als bijmenging van mantelstoffen. Tip! Je kunt een wollen kledingstuk niet dagen achterelkaar dragen. Laat het daarom regelmatig uitwaaien. Zitten er nare luchtjes aan? Gebruik dan een spray waarmee je die kunt neutraliseren.


 Zijde Het tweede dierlijke vezel wat we behandelen is zijde.

 Zijde is afkomstig van de cocon van de rups van een zijdevlinder. Voordelen van zijde zijn: · Elastisch, waardoor er niet gemakkelijk kreukels in de stof ontstaan. · Glanzend. · Soepel, licht en fijn. · Neemt snel en veel vocht op. Hoewel het snelle vocht opnemen positief is, zit er ook een nadeel aan. Bijvoorbeeld als men gaat zweten en de stof het vocht opneemt, kan de stof beschadigd raken door de zuurtegraad van het zweet. Daarnaast kan de kleur van zijde snel verbleken in het zonlicht. Leder Leer kan van verschillende dieren
afkomstig zijn, hier bij denken wij aan rund, schaap of varken. Leer is dus een echt natuurproduct waarvan de kwaliteit sterk uiteen kan lopen. We kennen de volgende leersoorten ·

Kalfsleer:Kalfsleer wordt gemaakt van de huiden van jonge kalveren. Dit leer heeft een fijne nerf. Hierdoor voelt het zacht aan, is het veerkrachtig en licht in gewicht. Doordat een jong kalf nog ruim in het vel zit, ontstaan er veel plooien. Deze plooien zijn later als strepen zichtbaar in het leer. · Runderleer: Runderleer komt van volwassen runderen. Dit leer heeft een grove nerf, als je dit leer buigt, dan ontstaat er een grove plooivorming dan bij kalfsleer. De huid van runderen is vrij dik, daarom wordt de huid gesplitst. Buiten de laag runderleer, ontstaat ook splitleer. Splitleer is de onderste en dunne laag leer. Door het splitten wordt het leer minder sterk. ·

Schaapsleer: Hoewel schaapsleer zacht en soepel aanvoelt is het dun en niet erg sterk. Hierdoor is schaapsleer niet geschikt voor bovenleer van bijvoorbeeld schoenen of zitmeubelen. Een variant op schaapsleer is Lammy. Dit leer is afkomstig van lammeren. · Pigskin: Het leer van een varken, noemt men pigskin, is licht in gewicht en soepel. Het is echter niet makkelijk te verwerken en lastig schoon te maken. Daarom wordt pigskin nauwelijks toegepast in kleding of meubelen. · Suède: Suède is leer met de vleeszijde aan de buitenkant. Deze vleeszijde wordt een aantal malen geschuurd om het leer een velours uiterlijk te geven en zacht aan te laten voelen. Suède kan van verschillende dierenhuiden gemaakt worden. suède kan afgeven op kleding. Het is dan ook aan te raden om het suèdeproduct in te spuiten met een beschermend onderhoudsmiddel. · Nubuck: Nubuck heeft een fluweelachtig uiterlijk, doordat de nerfzijde van het leer licht is afgeschuurd. Ook nubuck kan van verschillende dierenhuiden gemaakt worden. Deze toepassing van leer vertoont snel kale plekken en moet daarom regelmatig met een (koper) borsteltje worden opgeruwd. Net als suède moet nubuck behandeld worden met een beschermend onderhoudsmiddel. · Lakleer: Lakleer is te herkennen aan het glimmende uiterlijk. De glans komt door een speciale techniek tijdens het looien. Looien is het verzadigen van het leer met een looivloeistof. Voor lakleer kan gebruik worden gemaakt van verschillende soorten leer. ·

Kunstleer: Kunstleer is niet van een ander materiaal gemaakt, zoals vele zullen denken, maar van het restafval van gebruikt leer. Het afval wordt geperst en vermengt met latex om vervolgens te walsen tot een dun vel. Tip! Leer kan verkleuren in direct zonlicht De klant kan dit dus beter vermijden.
 Daarnaast kan bijvoorbeeld een leren bankstel uitdrogen als het naast een warmtebron wordt geplaatst.


B. Synthetische vezels Er zijn talrijke soorten synthetische vezels. Men zegt ook wel “vezels op maat”. Bovendien is er van elke soort een groot aantal varianten op de markt.
Bij synthetische vezels maken we een onderscheid in halfsynthetische vezels en geheel synthetische vezels. Halfsynthetische vezels Synthetische vezels Viscose Acryl Lycra Micro Polyester Nylon Andere half-synthetische vezels zijn: Andere synthetische vezels zijn:
Modal Polypropeen Acetaat Chloorvezel Tri- acetaat Polyurethaanelastomeer Voor alle soorten synthetische vezels gelden over het algemeen dezelfde eigenschappen. Voordelen van synthetische stoffen zijn: ·
De vezels zijn sterk, waardoor het minder snel slijt. · Niet kreukgevoelig. · De vezels zijn erg kleurvast. Ze verbleken niet snel. Doordat synthetische vezels een gering vermogen hebben vocht op te nemen, zweet men meer in dergelijke kleding. Daarnaast geleidt synthetische kleding (statische) elektriciteit. Dit is waar te nemen aan het knetterende geluid bij het uittrekken van de kleding. Verder is een synthetische stof brandgevoelig. Wanneer de stof in aanraking komt met vuur ontbranden de synthetische vezels of smelten zij.
Viscose Viscose is onder andere afkomstig van houtvezels en cellulose. Omdat de basis van viscose van natuurproducten afkomstig is, noemt men dit een halfsynthetische vezel. Voordelen van viscose zijn: · Neemt goed vocht op. · Is vormvast. · Licht van gewicht. · Voelt koel aan bij warmte. Viscose heeft veel eigenschappen gemeen met katoen. Viscose is alleen zowel in natte als in droge toestand minder sterk. Daarnaast kreukt viscose en is het niet goed bestand tegen hitte. Acryl Acryl, of polyacryl, heeft veel overeenkomsten met wol, maar met als voordeel dat acryl minder snel slijt en goedkoper is. Doordat Acryl een sterke vezel is, net als andere synthetische vezels, laten pluisjes niet gemakkelijk los. Hierdoor ontstaat het “pillen” effect. Pillen zijn pluisjes die oprollen tot kleine bolletjes die aan de kleding vast blijven zitten. Lycra Hoewel lycra de meest gebruikte naam is, is lycra eigenlijk de merknaam van Elastomeer. Een belangrijke eigenschap van lycra is de grote elasticiteit in alle richtingen. Daarnaast is lycra redelijk bestand tegen transpiratievocht. Dit is van belang omdat, de kleding, waarin lycra verwerkt is, vaak op de huid gedragen wordt. Denk hierbij aan zwemkleding. Micro Micro heeft een aantal belangrijke eigenschappen. Hierbij wordt gedacht aan water- en winddichtheid, het in hoge mate doorlaten van vocht en het is erg ademend. Polyester Polyester wordt voornamelijk gebruikt in een mengvorm met een ander soort vezel. Daarbij heeft polyester een aantal bijzondere kenmerken waardoor het gebruikt kan worden in een groot aantal soorten kleding. Zo kreukt polyester nauwelijks en verkleurt de stof niet in indirect zonlicht. Ook heeft polyester een hoge slijtweerstand. Nylon Net als lycra de merknaam is van elastomeer, is nylon de merknaam van polyamide. Van nylon is sterk, wat het slijtvast maakt. Nylon is ook kreukvrij, wat het voor veel mensen aantrekkelijk maakt. Mengvormen Als vezels met elkaar vermengd worden, noemen we dit een mengvorm. Men mengt de vezels om de positieve eigenschappen van beide vezels in één stof te krijgen. Hierdoor is de stof duurzamer en voordeliger dan de oorspronkelijke vezel. Er bestaan veel verschillende mengvormen, maar we behandelen de meest voorkomende mengvormen. Mengvormen Extra voordeel Wol en Acryl Kriebelt niet/ weinig. Wol en Viscose Hoog draagcomfort. Wol en Synthetisch Drie keer sterker dan wol, goed wasbaar. Katoen en Acryl Kreukt minder en minder brandbaar. Katoen en Viscose Voelt soepel aan en droogt snel. Katoen en Linnen Draagt comfortabel. Katoen en Polyester Sterke, vormvaste stof. Katoen en Synthetisch Niet krimpgevoelig en vormvast. Stofsoorten Door de vezels op een bepaalde manier te bewerken, ontstaan er verschillende stofsoorten. Deze verschillende stofsoorten hebben ieder een specifieke uitstraling. Hieronder staat een opsomming van de veel gebruikte stofsoorten, de bijbehorende kenmerken en de wijze waarop de stof vaak wordt toegepast. Naam van stof Kenmerken Voorbeelden toepassing Badstof Snelle opname en afgeven van vocht. Badjas, handdoeken, hoeslakens. (glas-)Batist Doorschijnend door zuurbehandeling. Eenvoudig. Vitrage, ‘In betweens’. Broderie Geborduurde of kantachtige stof. Heeft een luxe uitstraling Lingerie, blouses, bh’s. Canvas Lijkt op linnen, maar is stugger. Onderdelen kleding, schoeisel en in tassen. Chambray Is deminachtig. Blouses, overhemden. Chenille Wolachtig uiterlijk en niet kleurvast. Truien. Corduroy (ribfluweel) Ribfluweel met smalle ribbels. Broeken. Denim Van katoen geweven stof van 2 kleuren. (meestal blauw/wit) Spijkerbroeken/- jasjes/- blouses. Fil a fil Herkenbaar aan een klein blauw ruitje. Overhemden. Flanel Het voelt zacht aan. Aan één zijde geruwd*. Lakens, pyjama’s. Fleece Fleece is sterk, licht, warm en goedwasbaar. Kriebelt niet. Vesten, truien. Fluweel Het voelt zacht aan en oogt feestelijk. Engels= velvet Gordijnen, avondkleding. Geappreteerd katoen Kreukherstellend, krimpvrij en vuilwerend.Oma-stijfselgevoel Hoeslakens. Intarsia Breisel met feestelijk design. Truien. Interlock Interlock voelt warm aan. (winter) Ondermode. Jacquard Weefsel met grote vormrijke design. Japonnen, meubel- en gordijnstoffen en tapijt. Brokaat Weefsel met gouden/zilveren draden. Idem als bij Jacquard. Damast Patroon in één kleur. Tafellakens. Jersey Hoge vochtopname en voelen warm aan. Elastisch katoen. Hoeslakens, sweaters. Lurex Glanzende stof. Voornamelijk goud en zilverkleurig. Feestelijke kleding. Molton Voelt zacht aan, neemt vocht goed op en is ademend. Onderlegger tussen matras en onderlaken. Nappa Soepel leer van verschillende diersoorten. Duur soort leer. Handschoenen. Nikki- velours Zachte en lieve uitstraling. Erg comfortabel. Babykleding. Organdi Soort harde voile, van 100% katoen. Is door zichtig. Tafellakens. Oxford Stof met een spikkelpatroon. Overhemden. Panama Naam te danken aan manier van weven. Steeds twee draden naast elkaar. Gordijnen. Pepita/Pied de Coq/ Pied de Poule etc. Weefsels met ieder een eigen blok-/ruitdesign en verhoudingen. Diverse soorten kleding/meubelstoffen. Percal Voelen zacht en soepel aan, door de fijne garen. Hoeslakens en dekbedovertrekken. Piqué Stof met regelmatige figuren in reliëf. Poloshirts. Popeline Stof met kenmerkende dwarsribbeltjes. Hemden en blouses. Japonnen en mantels. Satijn Hoog glanzende stof. Gordijnen, lakens, blouses. Stretch Rekbare stoffen. Leggings, sportkleding. Suedine Imitatiesuède, makkelijker te behandelen dan echte suède. Dameskleding. Teddy Nepvacht/-bont. Jassen, kragen en manchetten. Tweed Ruwe, wollen stof die grof geweven is. Herfst-/winterkleding. Twill Weefsel met keperbinding. Hierdoor een schuine lijn. Werkjassen. Velours Zachte en lieve uitstraling. Gordijnen, meubelen en mantels. Visgraat Geweven stof met zigzag figuur.